امروزه که فناوری اطلاعات به‌سرعت در حال تحول است، دانشگاه‌ها به‌عنوان مراکز تولید و انتقال دانش، مجبور به بهره‌گیری از بسترهای دیجیتال برای تعامل مؤثرتر با ذی‌نفعان خود هستند. یک پورتال دانشگاهی نقش کلیدی در تسهیل دسترسی به اطلاعات و خدمات آموزشی برای دانشجویان، اساتید و کارکنان ایفا می‌کنند. با این حال، تنها ارائه اطلاعات ساده و یک‌طرفه کافی نیست آنچه کیفیت تجربه کاربری را تعیین می‌کند نحوه طراحی و تولید محتوای ارائه شده است. برای افزایش مشارکت کاربران و بهبود تجربه کاربری، تولید محتوای تعاملی ضروری است. این نوع محتوا نه تنها کاربران را جذب می‌کند، بلکه به آن‌ها امکان می‌دهد در فرآیندهای آموزشی و مدیریتی فعالانه شرکت کنند. در این مقاله، به بررسی روش‌های تولید محتوای تعاملی در پورتال‌های دانشگاهی می‌پردازیم.
- طراحی فرم‌های تعاملی هوشمند و یکپارچه: یکی از نیازهای پایه در محیط‌های دانشگاهی امکان ارتباط ساده، سریع و هدفمند میان دانشجویان، اساتید و واحدهای اداری است. فرم‌های هوشمند دیجیتال که قابلیت‌های نظیر اعتبارسنجی بلادرنگ داده‌ها، مسیریابی پویا، ذخیره‌سازی خودکار، و پیگیری وضعیت درخواست را ارائه می‌دهند، جایگزینی مناسب برای فرآیندهای دستی و کاغذی سنتی هستند. از جمله کاربردهای این روش: ثبت درخواست‌های آموزشی و اداری، صدور گواهی‌ها و معرفی‌نامه‌ها، پیگیری امور خوابگاه، تغذیه، و خدمات رفاهی است.
- توسعه داشبوردهای شخصی‌سازی‌شده بر اساس نقش کاربری: یکی از ارکان طراحی تجربه کاربری موفق در پورتال‌های دانشگاهی، شخصی‌سازی محتوا بر مبنای نوع کاربر (دانشجو، هیئت علمی، کارکنان یا مدیران) است. طراحی داشبوردهای مبتنی بر داده‌های لحظه‌ای و نمایش اطلاعات هدفمند به کاربران، بهره‌وری و تعامل آنان با سامانه را به‌طور چشم‌گیری افزایش می‌دهد. ویژگی‌های پیشنهادی این روش: نمایش وضعیت ثبت‌نام و شهریه برای دانشجویان، تقویم جلسات، کلاس‌ها و آزمون‌ها برای اساتید، دسترسی سریع به گزارش‌های مدیریتی برای مدیران گروه‌ها و واحدها است.
- به‌کارگیری محتوای چندرسانه‌ای و تعاملی: محتوای ویدیویی، اینفوگرافیک، پادکست و اسلایدهای تعاملی از جمله ابزارهایی هستند که می‌توانند فرآیند یادگیری و اطلاع‌رسانی را جذاب‌تر و اثربخش‌تر سازند. بارگذاری و ارائه این نوع محتوا در چارچوب استانداردهای دسترس‌پذیری (accessibility) نیز ضروری است. مزایای این روش: افزایش ماندگاری اطلاعات در ذهن کاربر، ارتقای نرخ مشارکت و بازگشت کاربران و تطابق با سبک‌های مختلف یادگیری است.
- ایجاد و مدیریت تالارهای گفت‌وگوی علمی و آموزشی: فروم‌های دیجیتال بخش مهمی از پورتال‌های مدرن دانشگاهی محسوب می‌شوند. این فضاها باید ساختاریافته، قابل جستجو و قابل مدیریت توسط اعضای هیئت علمی و دانشجویان باشند. قابلیت‌هایی مانند امتیازدهی به پاسخ‌ها، ذکر (mention) کاربران، دسته‌بندی موضوعی و اطلاع‌رسانی از طریق اعلان‌ها تجربه‌ای مشابه شبکه‌های اجتماعی ولی در بستری علمی و کنترل‌شده ایجاد می‌کند.
- یکپارچه‌سازی با سامانه‌های آموزش الکترونیکی (LMS): پورتال دانشگاهی باید با سامانه‌های مدیریت آموزش نظیر Moodle، Canvas یا سامانه‌های بومی یکپارچه شود تا دانشجو بدون نیاز به چندین ورود مجزا، بتواند به کلیه دروس، محتواهای آموزشی، نمرات، تمرین‌ها و آزمون‌های خود دسترسی داشته باشد. پیاده‌سازی ورود یکپارچهSingle Sign-On از الزامات این مرحله است.
- استقرار سامانه‌های نظرسنجی و ارزیابی دیجیتال: جمع‌آوری بازخورد کاربران از طریق فرم‌های ارزیابی و نظرسنجی یکی از مهم‌ترین ابزارهای بهبود مستمر خدمات است. این سامانه‌ها باید از قابلیت‌هایی نظیر تولید گزارش‌های تحلیلی، نمودارهای گرافیکی، فیلتر پیشرفته داده‌ها و دسترسی مبتنی بر سطح دسترسی کاربران برخوردار باشند.
- بهره‌گیری از چت‌بات‌ها و دستیارهای هوشمند: چت‌بات‌های مبتنی بر هوش مصنوعی با توانایی پاسخ‌گویی به پرسش‌های پرتکرار، راهنمایی در فرآیندهای ثبت‌نام، انتخاب واحد یا حتی پشتیبانی از فرآیندهای آموزشی ارزش‌افزوده قابل‌توجهی برای پرتال‌های دانشگاهی ایجاد می‌کنند. این ابزارها باید از قابلیت‌های یادگیری و به‌روزرسانی مداوم برخوردار باشند.
جمع‌بندی
محتوای تعاملی، تنها یک ابزار زیبا سازی بصری در پورتال دانشگاهی نیست؛ بلکه عاملی کلیدی در افزایش مشارکت کاربران، بهبود گردش اطلاعات، ارتقای بهره‌وری آموزشی و تقویت برند علمی دانشگاه است. در طراحی پرتال دانشگاهی، درک دقیق نیازهای ذی‌نفعان و ارائه راهکارهای تکنولوژیک متناسب با ساختار آموزشی، نقشی تعیین‌کننده در موفقیت پروژه ایفا می‌کند. با کمک سامانه UCMS و استفاده از روش‌هایی مانند طراحی فرم‌های تعاملی، استقرارسامانه‌های نظر سنجی، چت‌بات‌ها و دستیارهای هوشمند، می‌توانید پورتال دانشگاهی خود را به یک محیط پویا و جذاب تبدیل کنید. این رویکرد نه تنها به کاربران کمک می‌کند تا از پورتال بهره‌وری بیشتری ببرند، بلکه به دانشگاه نیز کمک می‌کند تا در رقابت با سایر نهادهای آموزشی پیشرو باشد. شرکت دانش‌بنیان معماران عصر ارتباط با سال‌ها تجربه و تخصص در طراحی و پیاده‌سازی پورتال‌های سازمانی و دانشگاهی و با داشتن بیش از ده‌ها تجربه‌ی موفق مانند دانشگاه تبریز، دانشگاه صنعتی بیرجند، دانشگاه تهران، دانشگاه فرهنگیان و… آماده است تا به شما در ایجاد پورتالی تعاملی و کاربرپسند کمک کند. مجموعه معماران به دنبال ایجاد پلتفرم‌هایی است که نه تنها نیازهای فعلی کسب‌وکارها و دانشگاه‌ها را برطرف کند، بلکه آینده‌ای هوشمندانه و دیجیتال را برای آن‌ها رقم بزند.
